Syndrom płaskiej głowy jest stanem, gdy boczna lub tylna strona czaszki staje się płaska.
Główka niemowlęcia w pierwszych miesiącach jego życia jest bardzo narażona na ryzyko pojawienia się zniekształceń. Kości czaszki są w tym okresie jeszcze bardzo miękkie, a szwy czaszkowe elastyczne. U maluchów urodzonych przedwcześnie ryzyko deformacji jest jeszcze większe, ponieważ stopień skostnienia może być znacznie obniżony w porównaniu z dziećmi urodzonymi w terminie. Zdarza się, że nieprawidłowości okołoporodowe bądź nawet ułożenie wewnątrzłonowe powodują, iż maluch rodzi się już z pewnym odkształceniem głowy. Niektóre niemowlęta wykazują znaczną preferencję jednej strony ciała i układają głowę asymetrycznie w tym samym kierunku, co sprzyja pojawieniu się deformacji. U maluchów, u których stwierdza się asymetrię ułożeniową lub kręcz szyi prawie zawsze występuje zaburzenie kształtu głowy.
Konsekwencje odkształceń w obrębie czaszki mogą być poważne. Jest to nie tylko problem kosmetyczny, spłaszczenie i towarzyszące mu schematyczne ustawianie głowy mogą powodować niesymetryczny rozwój ciała, deformację twarzy, wady zgryzu, skrzywienia kręgosłupa, zaburzenia w integracji odruchów okresu niemowlęcego i wiele innych problemów.
W większości przypadków problem można zniwelować stosując prawidłową pielęgnację, różnorodność pozycji, w jakich maluch przebywa oraz dbając o odciążenie kości czaszki podczas snu. Wspaniałe efekty daje zastosowanie poduszki Mimos, która minimalizuje nacisk głowy na podłoże, co pozwala na ochronę przed dalszymi odkształceniami, leczenie już występujących oraz zapobiega wystąpieniu deformacji u maluszków szczególnie narażonych.
W niektórych przypadkach i przy masywnych spłaszczeniach, konieczne jest wdrożenie rehabilitacji i odbycie konsultacji neurochirurgicznej.
Typy spłaszczeń
Rozróżniamy kilka rodzajów spłaszczeń głowy:
Plagiocefalia: To najbardziej powszechne zniekształcenie nazywane również skośnogłowiem. Pojawia sie wtedy, gdy główka/czaszka jest płaska z jednej strony. Powoduje widoczną asymetrię.
Dolichocefalia: Czasem nazywana długogłowością. To silne wydłużenie główki/czaszki.
Brachycefalia: Czasem nazywana krótkogłowością. Pojawia się wtedy, gdy tył główki jest spłaszczony. Skutkiem tego, główka/czaszka się poszerza.
Kraniosynostoza: to wada wrodzona, która polega na wcześniejszym zarośnięciu się jednego lub wielu szwów czaszkowych. Może powstać jeszcze przed narodzinami lub w pierwszych miesiącach życia, kiedy dochodzi do zrastania kości czaszki. Następstwem jest zniekształcenie w obrębie czaszki. W takim przypadku stosuje się tu leczenie operacyjne. Poduszka Mimos nie jest skuteczna w przypadku stwierdzonej kraniosynostozy. Niemowlę, u którego podejrzewamy kraniosynostozę powinno zostać zbadane przez neurochirurga dziecięcego. W celu potwierdzenia lub wykluczenia diagnozy niezbędne jest niekiedy wykonanie tomografii komputerowej.
Przyczyny powstawania zniekształceń.
Syndrom płaskiej głowy może powstawać wskutek różnych czynników, które wywołują nacisk na głowę dziecka:
- Układanie do snu w pozycji na plecach: jest to rekomendowana pozycja, która ma zapobiegać nagłej śmierci łóżeczkowej niemowląt (S.I.D.S). Częstość występowania spłaszczeń główki wzrosła od chwili wprowadzenia takich zaleceń. Spanie w pozycji na plecach oddziałuje bardzo dużym naciskiem na miękkie kości czaszki dziecka.
- Poród: Główka przeciskając się przez kanał rodny jest poddana ogromnemu ciśnieniu, a ruchomość kości czaszki może skutkować ściśnięciem lub wydłużeniem głowy po porodzie.
- Kręcz szyi: jego przyczyną jest zazwyczaj przechodzenie malucha przez drogi rodne bądź nieprawidłowe ułożenie wewnątrzłonowe. Uszkodzony mięsień szyi niemowlęcia (mięsień MOS) powoduje, że dziecko przechyla główkę na bok w stronę skrócenia. Przyczynia się to wyrabiania nieprawidłowych, asymetrycznych nawyków, czego skutkiem może być plagiocefalia.
- Foteliki samochodowe, bujaczki i inne siedziska: Układanie maluszków w fotelikach, leżaczkach i bujaczkach stwarza bardzo duży nacisk na kości czaszki.