Zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej (ZOKN) to zbiorcze określenie dla nieprawidłowości obserwowanych u niemowlęcia, które charakteryzują się pewnymi odchyleniami w jego spontanicznej motoryce, odruchach i reakcjach posturalnych. Taka diagnoza stawiana przez lekarzy jest oceną pomocniczą i czasową, ponieważ ostateczne rozpoznanie następuje dopiero wtedy, gdy występujące u dziecka patologie zostały utrwalone, a ich cechy wskazują na występowanie konkretnych, nieodwracalnych zaburzeń. Dlatego bardzo ważne jest możliwie wczesne wdrożenie terapii, która ma na celu zapobieganie powstawaniu trwałych dysfunkcji bądź chociażby ich osłabianie.
Rodzaje ZOKN
W obrębie ZOKN wyróżnia się trzy główne grupy, w zależności od nasilenia objawów: lekkie, średnie i ciężkie. Nieprawidłowości stopnia lekkiego i średniego można najczęściej wyprowadzić, czasami dziecko z nich po prostu wyrasta. Zaburzenia cięższe zwykle pozostawiają po sobie ślady, jednak odpowiednio dobrana terapia może w dużym stopniu zminimalizować ich konsekwencje. Mózg w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym jest bardzo plastyczny, posiada możliwości kompensacyjne, co bardzo ułatwia niwelowanie pewnych nieprawidłowości. Ważne jest zatem, aby dostarczać wtedy dziecku prawidłowych wzorców, które będzie mogło wykorzystać w swojej spontanicznej aktywności.
ZOKN może być jedyną diagnozą do około 1-2 roku życia. Jeśli u dziecka w tym wieku występują trwałe zaburzenia napięcia mięśniowego, przetrwałe odruchy pierwotne, które nie wygasły we właściwym czasie oraz gdy wszystkie reakcje posturalne wykazują poważne odchylenia, dopiero wtedy rozpoznaje się mózgowe porażenie dziecięce. Wcześniejsze stawianie takiej diagnozy ma sens tylko w ciężkich przypadkach, przy lżejszych zaburzeniach czeka się z oceną na przejście etapu intensywnego rozwoju układu nerwowego.